Nhà máy rác triệu đô xây xong rồi... bỏ hoang

Rác tràn khắp nơi nhưng nhà máy rác "im lặng"

Đây là công trình thuộc vốn vay ADB và AFD với kinh phí đầu tư 3,42 triệu USD, hoàn thành vào đầu năm 2011, do Dự án cải thiện môi trường đô thị miền Trung đầu tư. Hiện công trình đã được bàn giao cho Công ty TNHH NNMTV Môi trường và CTĐT Huế quản lý. Khu xử lý chất thải rắn này có diện tích gần 27ha, khi đi vào vận hành sẽ xử lý được toàn bộ lượng rác thải của 18 xã, thị trấn trên huyện Phú Lộc; trung bình 1 ngày sẽ xử lý 150 tấn rác, trong đó có 15 tấn rác nguy hại.

Theo thiết kế, khu xử lý rác ở Lộc Thủy đạt tiêu chuẩn bãi rác hợp vệ sinh với các khu chôn lấp rác thải sinh hoạt, rác thải nguy hại và hệ thống điện nước, giao thông, các công trình phụ trợ, nhà điều hành... Riêng bãi chôn lấp rác có các ô chôn lấp, hồ xử lý nước rỉ rác, hệ thống chống thấm được xây dựng theo công nghệ hiện đại. Tuy nhiên đã quá 1 năm kể từ lúc hoàn thành, khu xử lý vẫn “án binh bất động”.

Theo quan sát của chúng tôi, khu xử lý chưa từng đi vào hoạt động nhưng cơ sở hạ tầng đã bắt đầu bị mưa nắng "tàn phá": cổng sắt hoen gỉ, một số đoạn rào đã đổ sập vừa được dựng tạm lên, trong sân nhà máy cỏ dại mọc đầy, cả khu xử lý không một bóng người...

Trong khi đó, nhiều điểm nóng về rác của huyện Phú Lộc vẫn gây ô nhiễm từng ngày. Như xung quanh chợ Cầu Hai (thị trấn Phú Lộc), rác chất đống, ruồi nhặng bay đầy và bốc mùi khó chịu ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Hay ngay đường vào khu xử lý rác ở xã Lộc Thủy, rác cũng được vứt tràn lan. Ngoài ra, bãi rác ở thị trấn Lăng Cô cũng đang trong tình trạng quá tải, xung quanh QL 1A các đống rác nhỏ nằm rải rác dù thường có biển "Cấm đổ rác"...

... trong khi rác tràn ngập khắp nơi

Ông Cái Minh, Chủ tịch UBND thị trấn Phú Lộc, chia sẻ: “Mong nhà máy rác Lộc Thủy sớm đi vào vận hành để xử lý rác thải, xóa những điểm tập kết rác tự phát lâu nay. Bãi rác ở thị trấn hiện chỉ là tạm thời, không bảo đảm yêu cầu”.

Còn phải chờ...

Trên thực tế, việc xây dựng 1 khu xử lý rác rồi không có rác để hoạt động là 1 “quy trình ngược” làm tốn kém ngân sách nhà nước. Đúng ra phải tính toán nguồn nguyên liệu, khối lượng nguyên liệu, phạm vi thu gom nguyên liệu rác từ lúc xây nhà máy.

Theo ông Lê Chí Dũng, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường huyện Phú Lộc, bên phía quản lý khu xử lý rác đang phối hợp với huyện làm đề án thu gom vận chuyển rác thải sinh hoạt. Vào tháng 9/2011, UBND huyện Phú Lộc đã phê duyệt đề án này. Theo đó, phương án tối ưu là “Nhà nước và nhân dân cùng làm”: Nhà nước chịu phí vận chuyển từ điểm tập trung về khu xử lý rác Lộc Thủy; nhân dân chịu phí từ nhà đến điểm tập trung rác với mức nhà ở nông thôn là 7.000đ/nhà/tháng, ở đô thị tùy theo vị trí từ 8.000-11.000đ/nhà/tháng.

Hiện đã có thông tin từ Phòng Tài chính huyện cho biết tỉnh đã đồng ý cho kinh phí vận chuyển từ điểm tập trung về khu xử lý rác Lộc Thủy với khoảng 1,1 tỷ đồng. Phần còn lại (từ nhà dân ra điểm tập trung) huyện phải họp bàn với dân nhưng đến nay vẫn gặp không ít khó khăn.

“Bởi thói quen xử lý rác của người dân nông thôn khác thành thị. Ở nông thôn, chỉ những nhà ở vùng đông dân cư, gần chợ, gần đường mới chấp nhận nộp tiền để có người đi gom rác, còn ở các xóm thôn, dân "tự xử lý" nên thu tiền từ đây ko dễ. Chúng tôi sẽ họp triển khai lấy ý kiến với các xã, thị trấn vào tháng 3 này” - ông Dũng nói thêm.

Và trong lúc chờ các phương án, người dân huyện Phú Lộc vẫn cam chịu sống cảnh rác vứt tứ tung còn nhà máy rác đóng cửa.

Một số hình ảnh ghi nhận nhà máy rác bạc tỷ không hoạt động:

Một đoạn tường rào bị sập đã được dựng tạm lại ở cổng trước khu xử lý rác Lộc Thủy

Hạ tầng khang trang nhưng chưa một lần hoạt động

Trong khi đó rác vẫn được chất đống ở khắp mọi nơi.